Nieuwsbrief #18

Intro

Deze herfst wordt er hard gewerkt aan de afronding van het onderzoek living lab Eerst een Thuis. Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan de onderzoeksresultaten van de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Utrecht om die met jullie te kunnen delen. Hierbij wordt duidelijk wat een eigen woning doet op het gebied van herstel, maar ook hoe de bewoner het herstel ervaart en wat er bij landen in de wijk komt kijken.

Tegelijkertijd richten we onze blik op de toekomst en werken we met de 16 Utrechtse regiogemeenten (U16) aan een regionaal plan van aanpak dakloosheid. Hoe komt dit tot stand en wat worden de pijlers van dit plan?

Bewoners hebben allemaal hun eigen verhaal op hun weg naar herstel, zo blijkt maar weer uit het verhaal van Kwintes over WijCk Wonen en het portret van Kamil, bewoner van een flat van Heuvelrug Wonen.

‘eigen woning cruciaal voor herstel’

In opdracht van de gemeente Utrecht en verschillende Utrechtse zorginstellingen voerde de Universiteit van Amsterdam (UvA), in samenwerking met de Hogeschool Utrecht (HU), tussen maart 2021 en juni 2023 onderzoek uit naar de uitkomsten van het project Eerst een Thuis.

De onderzoekers spraken 66 bewoners van verschillende projecten één, twee of drie keer, waarmee zij een beeld verkregen van wat er goed ging en wat er beter kon op het gebied van huisvesting, begeleiding (op verschillende levensgebieden) en landen in de wijk. Het doel hiervan was om te onderzoeken in hoeverre Eerst een Thuis leidt tot duurzaam herstel.

De meeste bewoners geven aan stappen te hebben gemaakt in hun herstel. Veel bewoners zeggen meer rust te ervaren, zich stabieler te voelen of verbeteringen te zien met betrekking tot verslaving of hun psychische gezondheid. Hierbij benoemen zij bijvoorbeeld vaker activiteiten te ondernemen, een zinvolle daginvulling te hebben en nieuwe steunende contacten te hebben opgebouwd.

TIJD NEMEN VOOR HERSTEL
Een bemoedigende uitkomst is dat de meeste bewoners zelf aangeven stappen te hebben gemaakt in hun herstel. Het herstelproces gaat volgens hen met vallen en opstaan en kost tijd. Stabiliteit, rust, vastigheid en structuur zijn nodig om “uit de overlevingsstand te komen” en weer te kunnen meedraaien in de maatschappij. Een gebrek aan vertrouwen in hulpverlening en of ze permanent in de woning kunnen blijven wonen zorgen voor belemmering in herstel. Maar ook bijvoorbeeld ontevredenheid over de woning, life events (zoals overlijden van een naaste, rechtszaken), trauma’s en gezondheidsproblemen kunnen daarin een rol spelen.

BEWONERS POSITIEF OVER WONEN EERST
Over het geheel genomen constateren de onderzoekers echter dat de meeste bewoners na het betrekken van hun Eerst een Thuis-woning daadwerkelijk positieve ontwikkelingen doormaken. Dit op ten minste één, maar over het algemeen op meerdere levensgebieden. Zoals persoonlijk welbevinden, sociaal contact, daginvulling en financiën. Bijna alle bewoners benadrukken dat het hebben van een eigen, permanente woning hiervoor cruciaal is geweest.

De uitgebreide onderzoeksrapporten van de UvA worden eind dit jaar gepubliceerd en delen we graag met jullie.

Wijck wonen in woerden

 

Impressie van een woonproject: Wijck wonen

Het is december 2021. De nieuwe bewoners van Wijck Wonen krijgen de sleutel van hun nieuwe huis. Al snel ontstaan de eerste contacten. Iedereen is bezig met de inrichting van de woning, dus het uitwisselen van tips of een stuk gereedschap is lekker laagdrempelig. Ook na de start ontmoeten bewoners elkaar regelmatig, onder andere tijdens de maandelijkse bewonersvergadering op het kantoor van Kwintes.

Elke bewoner heeft zijn of haar eigen verhaal. Zo ook Janne* een dame uit Utrecht. Ontsnapt aan een gewelddadige relatie, verblijft zij al enige tijd bij de Sleep Inn. Via Stadsteam Back-Up is ze aangemeld voor het WijCk Wonen project.

Op de dag dat Janne de sleutel krijgt van haar woning, heeft ze twee tasjes met kleding bij zich. Ze koopt een luchtbed, zodat ze direct in haar nieuwe woning kan blijven slapen. De volgende dag haalt ze nog wat spullen op in Utrecht, en start ze echt met haar nieuwe leven in Woerden. Voor Janne betekent dit een eigen plek, waar ze veilig is en tot rust komt. Via de Wmo wordt een mooie elektrische driewieler voor haar geregeld, zodat ze ook weer veilig naar buiten kan.

Na een periode van intensieve begeleiding kan de zorg worden afgesloten. Het is haar gelukt haar leven weer zelfstandig vorm te geven, Als ze hulp nodig heeft, durft ze daarom te vragen en weet ze waar ze voor hulp terecht kan. Voor Janne is WijCk Wonen geslaagd!

*in verband met privacy is de naam Janne gefingeerd.

GEMEENTEN REGIO UTRECHT (U16) PAKKEN DAKLOOSHEID SAMEN AAN

Eind vorig jaar zetten het Rijk, gemeenten, zorgaanbieders en woningcorporaties hun handtekening onder het Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een Thuis.

In het Nationaal Actieplan presenteren de partijen hun aanpak om in 2030 dakloosheid in Nederland te beëindigen. Volgens het Rijk is een fundamenteel andere kijk op de aanpak van dakloosheid nodig, een paradigmaverschuiving. Dakloosheid wordt in Nederland nog altijd benaderd als een zorgprobleem, maar is vooral een huisvestingsprobleem. Een brede aanpak is nodig, waarbij de nadruk ligt op het voorkómen van dakloosheid en het voorzien in passende woonmogelijkheden.

16 gemeenten in de regio Utrecht* (de U16-regio) zijn het commitment aangegaan om samen met zorgpartners, woningcorporaties en belangenbehartigers dakloosheid regionaal aan te pakken. Op basis van het Nationaal Actieplan stellen de gemeenten voor de komende jaren een regionaal plan van aanpak op. Samen met zorgaanbieders, woningcorporaties en belangenbehartigers wordt hier vervolgens lokaal en regionaal concreet invulling aan gegeven. Ook wordt de voortgang van de regionale aanpak gemonitord. Het regionaal plan van aanpak wordt medio 2024 door de colleges vastgesteld.

‘Wonen Eerst’ is een belangrijk onderdeel van het Nationaal Actieplan én van de regionale aanpak. We bouwen hierbij voort op de geleerde lessen uit Living Lab Eerst een Thuis.

pijlers van de regionale aanpak

In de regionaal aanpak worden vier pijlers onderscheiden:

  1. Een sterke sociale basis en gerichte preventie
    Elke lokale gemeente zorgt voor een passend niveau van lokale voorzieningen zoals voorzieningen rondom schulden, dagbesteding/werk en ambulante begeleiding om daarmee maatschappelijke uitval te voorkomen.

  2. Een duidelijk toegangsproces voor opvang, zoveel mogelijk lokaal
    Er is een helder toegangsproces voor maatschappelijke opvang wanneer er geen andere oplossing is. Hulp en ondersteuning wordt zoveel mogelijk lokaal geboden en gemeenten organiseren lokaal voorzieningen voor mensen met een lichte begeleidingsbehoefte.

  3. Maatschappelijke opvang zo kort als mogelijk
    Een lang verblijf in de maatschappelijke opvang belemmert het herstel. Maatschappelijke opvang moet daarom echt een noodoplossing zijn en niet langer duren dan nodig is.

  4. Voldoende permanente woonmogelijkheden
    Er zijn voldoende permanente woonmogelijkheden waar mensen snel terecht kunnen (‘Wonen Eerst’). Ook wordt gewerkt aan (succes)factoren waardoor voormalig dakloze mensen blijvend succesvol (zelfstandig) kunnen wonen en maatschappelijke uitval wordt voorkomen. Wanneer iemand dat nodig heeft, is er passende begeleiding beschikbaar.

*De U16 zijn de gemeenten: Bunnik, De Bilt, De Ronde Venen, Houten, IJsselstein, Lopik, Montfoort, Nieuwegein, Oudewater, Stichtse Vecht, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug, Vijfheerenlanden, Woerden, Wijk bij Duurstede en Zeist.

Video

terugblik: Portet van Kamil

Afgelopen winter mochten we op bezoek bij Kamil, dit leverde een prachtig portret op wat laat zien dat een eigen woning een start is naar herstel. Ook geeft het een mooi inzicht in de weg die er nog ligt en de uitdagingen die dit met zich meebrengt.

Benieuwd naar wat deze woonplek voor Kamil betekent? En hoe hij naar de toekomst kijkt? Kijk dan naar dit portret van Kamil.

De flat van Kamil is van woningcorporatie Heuvelrug Wonen en onderdeel van het project Eerst een Thuis.

Lees hier ons magazine

Het magazine komt het best tot zijn recht als je hem in fullscreen modus leest.

meer dan 200 woningen

Het aantal dak- en thuisloze personen in de regio Utrecht nam de afgelopen jaren toe. “Dat moet anders!”, dacht de gemeente Utrecht in het najaar van 2019. 16 gemeenten in de U10-regio hebben toen de handen ineengeslagen en samen met zorgpartijen MOBW en woningcorporaties het project Eerst een Thuis bedacht.

De ambitie is om voor meer dan 200 dak- en thuisloze personen in de regio een woning te vinden. Met begeleiding en ondersteuning op maat helpen we deze mensen op weg naar herstel en een zelfstandig bestaan. Bovendien verlichten we daarmee de druk op de daklozenopvang en maatschappelijke (vervolg)voorzieningen. 

Lees hier meer over de missie en aanpak van Eerst een Thuis

Regionale ambitie

  • Eerst een Thuis betekent dat mensen die dak- of thuisloos zijn vanuit een eigen woning kunnen herstellen. De onzekere periode van opvang en tijdelijke woonplekken is voor hen zo kort mogelijk. Dit heeft een gunstig effect op het herstel van mensen. Dat weten we van andere Housing First-projecten in Nederland en andere landen.

  • Eerst een Thuis is geen gewoon project, het is een Living Lab. We onderzoeken met alle betrokken partijen en deelnemers hoe we zo goed mogelijk dak- en thuisloze mensen kunnen ondersteunen bij hun herstel door de combinatie van Eerst een Thuis én intensieve begeleiding. Ook willen we weten of we met deze aanpak op langere termijn meer dak- en thuisloze mensen kunnen ondersteunen in de regio.

  • Het magazine is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij Eerst een Thuis of geïnteresseerd is in deze beweging, zoals professionals van zorgorganisaties en woningbouwcorporaties, ambtenaren van gemeenten of bestuurders. Hopelijk biedt dit magazine je informatie en vooral ook inspiratie om het gedachtengoed van Eerst een Thuis te omarmen en om het nog verder te brengen.

    Ook een magazine van Eerst een Thuis op de mat?
    Stuur ons een berichtje!

Wil je meer info of doorpraten over het project?

Stuur een berichtje!